ارزیابی نقش گونه های تاغ و آتریپلکس بر ترسیب کربن و شاخص های فرسایش پذیری خاک جهت مدیریت اراضی بیابانی (مطالعه موردی: ایستگاه تحقیقاتی جوپار، استان کرمان)

چکیده گونه های مختلف تاغ و آتریپلکس به لحاظ سازگاری با شرایط اقلیمی اکثر مناطق خشک و نیمه خشک ایران، علاوه بر ترسیب کربن در خاک، می توانند به عنوان گونه های مناسب جهت حفاظت خاک و جلوگیری از حرکت ماسه های روان مد نظر قرار گیرند. بدین لحاظ در اراضی بیابانی استان کرمان به کاشت و توسعه این گیاهان توجه ویژه ای معطوف شده است. هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر گونه های آتریپلکس و تاغ بر برخی از فاکتورهای خاکی می باشد تا نقش مثبت پوشش گیاهی در ترسیب کربن، تثبیت واصلاح ماسه زارها و اثرات آنها بر شاخص های فرسایش پذیری خاک مشخص گردد و در نهایت گونه ای که از این حیث بیشترین تاثیر را دارا می باشد شناسایی و معرفی گردد. نمونه برداری از خاک به روش سیستماتیک- تصادفی انجام گردید. پس از اندازه گیری خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در آزمایشگاه، آنالیز نتایج با استفاده از طرح تجزیه مرکب به کمک نرم افزار sas، و جهت مقایسه میانگین ها از آزمون lsd استفاده گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که گونه آتریپلکس سبب افزایش معنی دار میزان کربن آلی خاک، ماده آلی خاک، ازت و ec خاک گردیده است و به کاهش میزان ph، جرم مخصوص ظاهری و درصد آهک خاک منجر شده است. همچنین گونه تاغ به افزایش معنی دار کربن آلی خاک، ماده آلی خاک، ازت، ec، ph، درصد آهک و کاهش جرم مخصوص ظاهری خاک منتهی گردیده است. نرخ کربن ترسیب شده در خاک در منطقه آتریپلکس کاری شده، بیشتر از میزان آن در ناحیه تاغ کاری شده می باشد. همچنین احیا این اراضی توسط گونه های مذکور، به دلیل تاثیر آنها بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک منطقه، به کاهش مقادیر شاخص های فرسایش پذیری خاک منتهی شده است. با توجه به این مساله که تاثیر گونه تاغ بر پایداری و ثبات خاکدانه از گونه آتریپلکس بیشتر بوده و نقش مثبت آن در تعدیل خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک نیز حائز اهمیت می باشد لذا در بحث کنترل فرسایش خاک نقش برجسته تری را ایفا می نماید و می تواند به عنوان گونه موثر در کاهش نرخ فرسایش خاک در این منطقه معرفی گردد.